In een wereld die steeds meer gekenmerkt wordt door mondiale uitdagingen, vertegenwoordigt de Verklaring over Toekomstige Generaties een keerpunt in de internationale diplomatie. Yoka Brandt, de Permanente Vertegenwoordiger van Nederland bij de Verenigde Naties in New York, en haar team hebben een cruciale rol gespeeld als mede-facilitator voor dit initiatief. De verklaring benadrukt dat huidige leiders de behoeften van toekomstige generaties centraal moeten stellen in hun besluitvorming.
Er is twee jaar aan de verklaring gewerkt. Ambassadeur Brandt zou eigenlijk haar functie neerleggen maar bleef enkele weken langer vanwege het belang van de Top van de Toekomst, waar de verklaring als onderdeel van het Pact voor de Toekomst werd aangenomen.
Brandt gaat in op de belangrijkste engagementen van de verklaring, het belang van jeugdparticipatie in beleidsprocessen en de rol van de VN als platform voor gezamenlijke oplossingen: “Dit is de eerste keer dat zoveel landen op het hoogste politieke niveau zich ertoe verbinden om in hun beleid en besluitvorming rekening te houden met de belangen van toekomstige generaties.”
De verklaring schetst een gedurfde visie voor toekomstige generaties. Kunt u enkele van de belangrijkste engagementen toelichten die regeringen zijn aangegaan om een betere en duurzamere toekomst voor de volgende generaties te waarborgen?
Het is een mijlpaal die het vieren waard is. De verklaring bevat een preambule, leidende principes, engagementen, een lijst van concrete acties voor implementatie en een voorstel voor follow-up.
Centraal in de verklaring staat de erkenning dat ons doen en laten toekomstige generaties beïnvloeden. Wereldleiders erkennen dat de huidige generaties de verantwoordelijkheid hebben om te handelen met oog op de behoeften en belangen van toekomstige generaties.
De verklaring bestaat uit een reeks engagementen zoals de noodzaak om kritieke milieuproblemen aan te pakken. Er is een duidelijk engagement om de samenwerking te versterken als reactie op demografische trends en te investeren in kwaliteitsonderwijs voor iedereen, inclusief digitale geletterdheid om digitale kloven te overbruggen.
De engagementen gaan gepaard met 11 acties die ons zullen helpen bij het institutionaliseren en monitoren van wat we doen om de behoeften en belangen van toekomstige generaties te beschermen. Die acties moeten wetenschap en strategische voorspellingen boosten, langetermijndenken en -planning promoten en op feiten gebaseerde besluitvorming bevorderen. Met die verklaring versterken we het multilaterale systeem, inclusief de VN, zodat langetermijndenken en de belangen van toekomstige generaties een plaats krijgen in beleidsmaatregelen en acties. De follow-up is gewaarborgd door het besluit om over vijf jaar een bijeenkomst op hoog niveau van de Algemene Vergadering te organiseren om de uitvoering van de verklaring te evalueren.
Welke praktische stappen kunnen overheden en andere belanghebbenden nemen om kinderen en jongeren als de leiders van morgen actief te betrekken om het beleid dat hun toekomst beïnvloedt vorm te geven?
Het is essentieel om kinderen en jongeren een actieve rol te geven in beleids- en besluitvormingsprocessen. Hen een platform bieden om in gesprek te gaan met overheden of andere belanghebbenden om hun perspectief, zorgen en ideeën te horen. Vaak hebben jongeren en kinderen een vrij goed beeld van wat voor hen belangrijk is, welke obstakels ze ervaren of welke kansen ze zien. Dat ‘jonge’ perspectief kan heel verfrissend zijn. In veel landen zien we dat het de jeugd is die zich mobiliseert om de belangrijkste uitdagingen van hun tijd en de toekomst aan te pakken, democratieën te beschermen, rechtvaardigheid en goed bestuur te eisen, klimaatverandering aan te pakken en duurzame economieën op te bouwen. Het is dus logisch om hen vanaf het begin te betrekken.
Nederland heeft dat bijvoorbeeld gedaan in onze buitenlandse betrekkingen met de ‘Youth at Heart’-strategie. We hebben een ambassadeur voor Jeugd, Onderwijs en Werk ingesteld (vergelijkbaar met de VN-jongerenvertegenwoordiger), die nauw samenwerkt met een groep VN-jongerenvertegenwoordigers en een internationale Jongerenadviescommissie raadpleegt in het beleidsproces.
Aan onze delegatie voor de Top van de Toekomst nam ook een jongerenvertegenwoordiger deel die betrokken was bij onze voorbereidingen voor de top en op verschillende evenementen sprak om ervoor te zorgen dat jongeren deel uitmaken van het gesprek.
Wereldwijde uitdagingen zoals klimaatverandering en economische instabiliteit kennen geen grenzen. Hoe kunnen we de internationale samenwerking versterken om die problemen aan te pakken en een veilige en stabiele wereld voor toekomstige generaties te garanderen?
Wereldwijde uitdagingen vereisen wereldwijde samenwerking. En het beste systeem dat we hebben om wereldwijde uitdagingen aan te pakken, is de Verenigde Naties.
De VN is een uniek platform waar 193 staten samenkomen om kwesties aan te pakken die onze grenzen overstijgen zoals klimaatverandering maar ook economische stabiliteit. We hebben een sterke VN nodig en een niveau van vertrouwen onder de VN-lidstaten dat samenwerking en consensus mogelijk maakt. Het Pact voor de Toekomst, de Verklaring over Toekomstige Generaties en het Mondiaal Digitaal Pact zijn een startpunt voor een aantal hervormingen om dat vertrouwen te herstellen en ervoor te zorgen dat ons multilaterale systeem beter aansluit bij de realiteit van vandaag. Het is een startpunt om te werken aan een veiligere en stabielere wereld voor toekomstige generaties.
Om de internationale samenwerking te verbeteren, is het de komende jaren van cruciaal belang dat de afspraken en acties worden uitgevoerd. Een belangrijk element van het Pact (hoofdstuk 5) is om multilaterale organisaties efficiënt te maken, zodat ze de uitdagingen en crises van vandaag doeltreffender kunnen aanpakken. We erkennen dat multilaterale instellingen zoals de VN en internationale financiële instellingen efficiënter moeten worden bestuurd en hun impact moeten vergroten om de SDG’s te behalen, waarvan [de strijd tegen] klimaatverandering een integraal onderdeel is.
Als u terugkijkt op de verklaring, is er een bepaald resultaat of initiatief waar u trots op bent?
Vanaf het begin vroegen veel belanghebbenden om een kort document met duidelijke acties. Ik ben trots dat we dit hebben gerealiseerd en dat alle betrokkenen zich hebben gehouden aan de aanpak om echt nieuwe engagementen uit te zetten. Een verklaring afleveren met duidelijke acties en ambities is belangrijk om een positieve boodschap aan de wereld over te brengen, vooral gezien het grote aantal wereldwijde uitdagingen.
In essentie motiveert de Verklaring over Toekomstige Generaties landen om beter rekening te houden met de behoeften en belangen van toekomstige generaties in hun besluitvormingsprocessen. Dat is een absolute primeur voor de VN en hetgeen waar ik het meest trots op ben.
Nederland speelde een belangrijke rol als mede-facilitator van de verklaring. Wat motiveerde uw land om die verantwoordelijkheid op zich te nemen en hoe sluit dat aan bij de bredere mondiale prioriteiten van Nederland?
We waren vereerd dat de voorzitter van de Algemene Vergadering ons vroeg om een leidende rol te spelen in het proces dat leidde tot de verklaring. Door dat samen met Jamaica en Fiji te doen, hebben we ons denken over onderwerpen zoals klimaatverandering aanzienlijk verrijkt. Het is een eer dat Nederland wordt gezien als een betrouwbare en vertrouwde partner om internationale samenwerking binnen de Verenigde Naties te verbeteren.
Werken aan een effectievere Verenigde Naties is altijd een belangrijk onderdeel van ons buitenlands beleid geweest. We hebben bijvoorbeeld de hervormingen van het VN-ontwikkelingssysteem gesteund, wat heeft geleid tot een betere samenwerking binnen en tussen VN-agentschappen op nationaal niveau.
De verklaring sluit ook nauw aan bij de lopende inspanningen in Nederland. Zo hebben we onze nationale SDG-inspanningen gekoppeld aan het welzijnskader van het Centraal Bureau voor de Statistiek en werken we aan een methode om dat welvaartskader te gebruiken om beleidsvoorstellen vooraf vanuit een breder perspectief dan alleen het BBP te beoordelen. Dat zal naar verwachting in 2025 worden afgerond.
De Nederlandse regering heeft ook in 2022 haar instrument om de impact van de regelgeving op SDG’s en welvaart te beoordelen versterkt. Nieuw beleid en wetsvoorstellen moeten worden getoetst aan mogelijke effecten nu, in de toekomst en op andere landen.
Het voorstel voor een speciale gezant voor toekomstige generaties is een centraal onderdeel van de verklaring. Wat maakt die rol zo belangrijk, en hoe ziet u die rol het internationale beleid en de acties voor toekomstige generaties beïnvloeden?
Een speciale gezant zal een cruciale rol spelen om dat onderwerp op de internationale politieke agenda te houden. Tijdens de afgelopen twee jaar dat ik aan de verklaring heb gewerkt, ben ik aangenaam verrast en geïnspireerd door al het werk dat al wereldwijd wordt verricht om de belangen van toekomstige generaties te beschermen. Een speciale gezant kan uitwisseling en samenwerking vergemakkelijken door staten te ondersteunen om de engagementen en acties in de verklaring snel aan te nemen. Daarnaast hebben we ook afgesproken om in 2028 een bijeenkomst op hoog niveau te houden om de implementatie van de verklaring te evalueren.
De precieze taken en het mandaat van de speciale gezant zijn nog niet vastgesteld. We wachten op verdere updates van de VN-Secretaris-Generaal op basis van de richtlijnen die de verklaring hem geeft.
Hoe zullen de voortgang en implementatie van de engagementen in de verklaring worden opgevolgd en geëvalueerd?
De bewijsvoering zit altijd in de uitvoering. De eerste grote mijlpaal is de verklaring zelf, waarmee steun wordt getoond aan de VN-Secretaris-Generaal voor de benoeming van een speciale gezant voor toekomstige generaties, de plenaire vergadering op hoog niveau van de Algemene Vergadering in 2028 en een rapport van de VN-Secretaris-Generaal voorafgaand aan die sessie over de uitvoering. Natuurlijk spelen maatschappelijke organisaties en burgers wereldwijd ook een belangrijke rol om de implementatie op regionaal, nationaal en lokaal niveau te bevorderen. Die acties zullen staten helpen om elkaar verantwoordelijk te houden en de behoeften en belangen van toekomstige generaties centraal te houden in de discussies bij de VN en in alle beleidsplanningsprocessen op nationaal niveau.
In juni 2022 begon een intergouvernementeel proces voor de Verklaring over Toekomstige Generaties, geleid door de Permanente Vertegenwoordigers van Nederland en Fiji bij de VN, met Jamaica als latere opvolger van Fiji. Op 10 oktober 2023 benoemde de voorzitter van de Algemene Vergadering de Permanente Vertegenwoordigers van Nederland en Jamaica opnieuw als co-facilitators om het proces tijdens de 78e zitting voort te zetten.
Meer info: