Flóttamenn. Rohingjar. Rúmlega ein milljón manna af kyni Rohingja, minnihlutahóps múslima í Myanmar (Búrma), hefur flúið átök og ofsóknir í heimalandi sínu í nokkrum hrinum á undanförnum árum.
Hverjir eru Rohingjar?
Rohingjar hafa búið í Myanmar um aldir, aðallega í Rakhine-fylki, fátækasta héraði landsins. Rohingjar eru minnihlutahópur múslima en aðrir íbúar eru flestir hverjir búddistar. Frá 1982 hafa þeir verið sviptir ríkisborgararétti og eru nú stærsti hópur ríkisfangslauss fólks í heiminum. Sökum þess að Rohingjar njóta ekki opinberrar viðurkenningar, njóta þeir heldur ekki grundvallarréttinda og verndar. Fyrir vikið eru þeir útsettir fyrir alls kyns misnotkun, kynferðislegu og kynbundnu ofbeldi, og ýmis konar harðræði.
Um hvað snýst málið?
Rohingjar hafa löngum sætt mismunun og ofsóknum í Myanmar. Hundruð þúsunda flúðu á tíunda áratug síðustu aldar. Fjöldaflótti brast svo á í ágúst 2017 eftir ofbeldisöldu í Rakhine-fylki. Alls flúðu þá rúmlega 740 þúsund manns, aðallega konur og börn, til nágrannaríkisins Bangladesh.
Á þessum tíma bárust fréttir af umfangsmiklum mannréttindabrotum. Heilu þorpin voru brennd til grunna, fólk drepið og fjölskyldum sundrað. Margir lögðu sig í lífshættu með því að fara sjóleiðina yfir Bengal-flóta til að leita griða í Bangladesh.
Mynd: OCHA(Vincent Tremeau
Cox’s Bazar – stærsta flóttamannasvæði í heimi
Meirihluti Rohingja-flóttamannanna, um ein milljón, hefst við í alls 33 búðum í Cox´s Bazar. Búðirnar eru ofsetnar og konur og börn eiga í vök að verjast. Þau eru í mikilli hættu að verða ofbeldi, misnotkun og mansali að bráð. Að auki hafa náttúruhamfarir verið tíðar á þessu svæði og má nefna bæði flóð og aurskriður á monsún-rigningatímanum frá júní til október.
Til að bæta gráu ofan á svart, er aðgangur að vatni, salernum og hreinlætisaðstöðu verulega ábótavant. Slíkt eykur hættuna á útbreiðslu sjúkdóma, sem berast með menguðu vatni, ekki síst lifrarbólgu, bráða niðurgangspest og beinbrunasótt.
Setera Begum, 19, móðir frá þorpinu Hormara í Bochidong (Myanmar) Mynd: OCHA/Vincent Tremeau
Rohingja-flóttamennirnir eru algjörlega háðir mannúðaraðstoð um vernd, mat, vatn, húsaskjól og heilbrigðisþjónustu, þar sem þeir búa í bráðabirgðaskýlum í ofsetnum búðum.
Rohingja-fólk hefur leitað til öruggra ríkja og oft tekið mikla áhættu, ekki síst með viðsjárverðum sjóferðum. Árið 2023 er talið að af 6500 landflótta einstaklingum hafi 569 týnt lífi á flóttanum.
Viðbrögð Sameinuðu þjóðanna
Sameinuðu þjóðirnar hafa tekið saman áætlun um hvernig hjálpa skal einni milljón Rohingja í Cox´s Bazar og á Bhasan Char eyju, auk 346 þúsund heimamanna. Útvega þarf mat, húsaskjól, heilsugæslu, aðgang að hreinu drykkjarvatni, vernd, menntun og skapa möguleika á að afla sér lífsviðurværi.
Sex stofnanir Sameinuðu þjóðanna, þar á meðal Alþjóða fólksflutningastofnunin (IOM), Flóttamannahjálpin (UNHCR), Mannfjöldasjóðurinn (UNFPA), Barnahjálpin (UNICEF), Jafnréttisstofnunin (UN Women) og Matvælaáætlunin (WFP) vinna að verkefnum í þágu flóttamannanna. 9 milljónum Bandaríkjadala var veitt til þeirra úr Miðlægum hamfaraviðbragðasjóði Sameinuðu þjóðanna (CERF) í janúar 2023.
Finna má nánari upplýsignar um störf stofnananna á heimsíðum þeirra.:
UNICEF – UNHCR – WFP – UNFPA – IOM – UN WOMEN
Hvernig getur þú hjálpað?
Rohingja-flóttamenn þurfa á brýnni fjárhagsaðstoð að halda, sjá hér.